Irmejahu | Jr 32, 6 – 27.
W haftarze do parszy behar spotykamy proroka Irmejahu, gdy przebywa w więzieniu. Wtrącił go tam król Cidkejahu za to, że zapowiadał zwycięski najazd wojsk babilońskich. Zgodnie z jego proroctwem, król miał zostać pojmany i skazany za wygnanie.
Oblężenie
Wydarzenia te mają miejsce w wyjątkowo burzliwym i dramatycznym okresie dla Królestwa Jehudy. Cidkejahu został królem z nadania Babilończyków, po ich pierwszym najeździe w 597 r. p.n.e. Jak wiemy, jego władanie zakończyło się wraz z drugim najazdem wojsk Babilonu w 586 r. p.n.e., gdy Jeruszalaim zostało całkowicie zniszczone, a Beit ha-Mikdasz (Świątynia) spalony.
Prorok Iremajhu głosił swe nauki przez czterdzieści lat, zapowiadając tragedię i nakłaniając do zmiany postępowania. Niestety – niewielu chciało uwierzyć w jego słowa.
Gdy Irmejahu jest więziony, Babilończycy już oblegają Jeruszalaim – w przeciągu roku uda im się przebić mury i zdobyć miasto.
Intrygujący obowiązek
W tym momencie prorok słyszy głos Boga, który zapowiada wizytę jego kuzyna, Chanamela, który poprosi go o kupno jego własności w Anatot.
I rzeczywiście – wkrótce odwiedza go Chanamel i prosi o odkupienie ziemi w Anatot, w ziemi Benjamina. Kuzyn przypomina, że Irmejahu jest pierwszym z linii odkupicieli i ma obowiązek wykupu ziemi.
Iremejahu wypełnił swój obowiązek i wykupił ziemię w Anatot, przekazując Chanamelowi siedemnaście szekli srebra. Prorok ze szczegółami opisuje proces zakupu – podpisanie umowy i potwierdzenie jej przez świadków, dokładne odważenie srebra na wadze i przekazanie umowy – wszystko wedle nakazów prawa.
Prorok następnie, w obecności świadków, przekazał umowy zakupu ziemi Baruchowi ben Nerija i głośno mu nakazał, aby schował te dokumenty w dzbanie i dobrze ukrył, aby przetrwały one długi czas.
Obietnica
Nakaz ten związany był z proroctwem Boga, że „domy, pola i winnice znów będą kupowane w tej ziemi”. Jest to akt symboliczny przekazujący treść proroctwa w formie czynu.
A gdy prorok przekazał dokument zakupu Baruchowi, pomodlił się do Haszem:
>
“O! Panie, Haszem! Ty uczyniłeś niebiosa i ziemię swą wielką mocą i swym wyciągniętym ramieniem. Żadna rzecz nie jest dla Ciebie zbyt trudna!Okazujesz dobroć (chesed) do tysięcznego pokolenia, ale nawiedzasz winę na dzieci za przewinienia ojców.
O! wielki i potężny Bóg, którego Imię brzmi Haszem Zastępów! Wielki w zamyśle i obfitujący w czynach, którego oczy obserwują wszystkie drogi ludzi, aby oddać każdemu według jego dróg i według owocu jego czynów!”
Prorok Irmeja przypomina o wspaniałych cudach, jakich Bóg dokonał w ziemi egipskiej i o wypełnieniu obietnicy przekazania narodowi żydowskiemu ziemi płynącej mlekiem i miodem. Lecz, niestety, naród Israela nie postępował według nauk Tory i dlatego spadły na niego nieszczęścia.
Iremejahu przedstawia dramatyczną sytuację, w której się znajdowali: „Oto wały usypano przeciwko miastu, by je zdobyć, a z powodu miecza, głodu i zarazy miasto jest na łasce Chaldejczyków. To, co zapowiedziałeś, to się stało, jak sam to widzisz.”
Prorok wyraża zdumienie, że w takiej tragicznej i, wydawałoby się, beznadziejnej – sytuacji Bóg nakazuje mu kupić ziemię od kuzyna.
Haszem odpowiada prorokowi na te wątpliwości:
>
“הִנֵּה֙ אֲנִ֣י ה’ אֱלֹהֵ֖י כָּל־בָּשָׂ֑רהֲֽמִמֶּ֔נִּי יִפָּלֵ֖א כָּל־דָּבָֽר׃
Oto Jam jest Haszem, Bóg wszelkiego stworzenia.
Czyż jakakolwiek rzecz jest dla mnie zbyt trudna? ”
Jakiż związek jest pomiędzy parszą behar a haftarą z Sefer Irmejahu? Haftara nawiązuje do praw dziedziczenia i nabywania ziemi. Prorok w szczegółach wypełnia wszystkie nakazy, jakie przykazuje Tora w sytuacji, gdy bliski krewny zubożał i jest zmuszony do sprzedaży ziemi. Aby nie oddawać jej obcym, obiązek wykupu leży w rękach najbliższej rodziny. W ten sposób zapobiega się skupowaniu ziemi przez bogaczy i zapewnia się, że ziemia przodków pozostaje w rękach jednego rodu.